काठमाडौं । ओबोर वन बेल्ट वान रोड ले सुरुमा नेपाललाई एलडीसी अल्पविकसित राष्ट्र बाट स्तरोन्नती गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने आशा जगाएको थियो, जुन कल्पना गरेजस्तै टेक अफ हुन नसक्दा अहिले लोप हुँदै गएको छ । यो भ्रम र स्पष्टताको अभाव र चीनको तर्फबाट प्रतिबद्धताको कारण हो ।
हालै नेपालका परराष्ट्रमन्त्री एन।पी। साउदसँग नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत चेन सोङले दावी गरेअनुसार नवनिर्मित पोखरा विमानस्थल बेल्ट एन्ड रोड इनिसिएटिभ ९बिआरआई० अन्तर्गतको एउटा आयोजना भएको बताए । नेपालले सन्धिमा हस्ताक्षर गरिसकेको तर पहलका ठोस योजना कार्यान्वयनमा नआएको मन्त्री साउदले स्पष्ट पारे । यसअघि आयोजनाको उद्घाटनका क्रममा प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहालले आयोजना बीआरआईअन्तर्गत रहेको दाबी गरेका थिए ।
एलडीसी स्तरोन्नतिको प्रयासमा नेपालले क्षमता अभिवृद्धि र विकासशील मानव पूँजीसँगै अर्थतन्त्रको विकास र विविधीकरणमा रहेका विभिन्न अवरोध र बाधाहरू हटाउन आवश्यक छ भन्ने महसुस गर्दै चीनले त्यसका लागि अवसरका रूपमा आफ्नो आकर्षक ओबीओआर प्रस्ताव गर्यो । नेपाल सरकार मुख्यतया राजस्वका लागि पर्यटन र जलविद्युतमा निर्भर भएकोले पूर्वाधार निर्माण गर्न र जनशक्तिको विकास गर्न आवश्यक पुँजी र विशेषज्ञताको अभाव छ ।
नेपालको यो अपाङ्गताले उनीहरूलाई ओबोर एउटा अवसर हो भन्ने सोच्न बाध्य बनायो । चीनको नेतृत्वमा रहेको ओबोर पहललाई नेपालले २०१७ मा आत्मसात् गरेको थियो, यो महत्वपूर्ण पूर्वाधार निर्माण गर्ने अवसर हो । बीआरआई एक विश्वव्यापी पूर्वाधार विकास रणनीति हो जुन १५० भन्दा बढी देशहरू र अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूमा लगानी गर्न २०१३ मा सुरु गरिएको थियो । आज, यसलाई चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङको विदेश नीतिको केन्द्रविन्दु पनि मानिन्छ ।
ओबीओआरले ओभरल्याण्ड रुटहरू जस्तै कनेक्टिभिटी भिजनलाई साकार पार्न रेलमार्ग, सडक, पुल, विमानस्थल, बाँध, कोइलाबाट चल्ने पावर स्टेशनहरू र अन्य महत्त्वपूर्ण पूर्वाधार निर्माण गर्ने लक्ष्य राखेको छ । “सिल्क रोड इकोनोमिक बेल्ट” र इन्डो(प्यासिफिक समुद्री मार्गहरू जस्तै । “द्दज्ञ औं शताब्दी समुद्री सिल्क रोड ।” तर, आज ओबीओआरले अपेक्षित प्रभाव पार्न नसक्दा कतिपयलाई ऋणको जालमा फसाएको छ । यो नेपालका लागि पनि चिन्ताको विषय हो । सन् २०१७ मा, नेपालका लागि चिनियाँ राजदूत यु होङ र नेपालका विदेश सचिव शंकर बैरागीले त्यस वर्ष चीनमा भएको इद्यइच् फोरमअघि इद्यइच् मा सामेल हुन एमओयूमा हस्ताक्षर गरेका थिए।
सम्झौतामा हस्ताक्षर गर्ने क्रममा नेपाली अधिकारीहरूले “सम्झौताले नेपाल र चीनलाई सडक सञ्जालमार्फत नजिक ल्याउने र चिनियाँ लगानी स्वदेश ल्याउने अपेक्षा गरेका थिए।” यो सम्झौताले नेपाललाई व्यापार र लगानी प्रवद्र्धन गरी आर्थिक समृद्धिमा टेवा पुग्ने अपेक्षा गरिएको थियो । यो परियोजनाले नेपाल–चीन सहयोग अभिवृद्धिका साथै दक्षिण एसिया क्षेत्रको आर्थिक विकासमा योगदान पु¥याउने विश्वास युले व्यक्त गर्नुभयो ।
नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालयको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “सुविधाको कनेक्टिभिटी, व्यापारिक कनेक्टिभिटी र वित्तीय एकीकरणको प्रवर्द्धनमा सहयोग पुर्याउने उदेश्य एमओयू हो । अब, एमओयूमा हस्ताक्षर भएको पाँच वर्षपछि, नेपालको एलडीसी ग्रेजुएसनमा ओबीओआरको उपकरणको बारेमा उत्साह र ठूलो आशा घट्दै गएको छ। कारणहरू धेरै टाढा छैनन्।
पहिलो, नेपालले ओबीओआर ढाँचामा ३५ वटा आयोजनालाई विचार गर्ने प्रस्ताव गरे पनि ९ वटाबाट मात्रै सुरु गर्ने औपचारिकता थियो । सन् २०२२ को मार्चमा वाङ यीको नेपाल भ्रमणका क्रममा अन्य नौवटा सम्झौतामा सहमति भएको थियो। सुरुदेखि नै चीनले नेपालमा रहेका आफ्ना सबै आयोजनालाई बीआरआईको छातामा जम्मा गरेर देखाउन खोजेको देखिन्छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालयका अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध तथा कूटनीति विभागका प्राध्यापक खड्का केसीले नेपाल र चीनबीच बढ्दो संलग्नता देखाउनका लागि चिनियाँ पक्षले आयोजना सूचीकृत गरेको हुनसक्ने बताए ।
एक किलो १०० ग्राम अवैध लागुऔषध कोकिनसहित दुई विदेशी नागरिक पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेहरुमा भारतीय नागरिक २३ वर्षका फहिमुद्दिन नासिमुद्दिन अन्सारी र नाइजेरियन नागरिक...
मुग्लिन–नारायणगढ सडकको सिमलतालमा लेदोसहितको पहिरोले बगाउँदा बेपत्ता भएको दुईवटा बस र त्यसमा रहेका यात्रुको अवस्था अझै थाहा हुन सकेको छैन । बिहान साढे तीन बजे पहिरोले दुईव...
मनसुन सुरु भएयता प्राकृतिक विपत्तिमा परी देशभर ७० जनाको मृत्यु भएको छ । असार २२ र २३ गते दुई दिनको अवधिमै १४ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । गृह मन्त्रालय अन्तर्गतको राष्ट्रिय...
नेकपा एमालेले सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने तयारी गरेको छ । मंगलबार साँझ बसेको एमाले सचिवालय बैठकले आजसम्म पदबाट राजीनामा गर्न प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई...
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले लिम्पियाधुरा, कालापानी र लिपुलेक लगायत महाकाली पूर्वको सबै भूभाग नेपालको हो भन्ने कुरामा सरकार दृढ र स्पष्ट रहेको बताएका छन् । मंगल...
बैतडीको शिवनाथ गाउँपालिका १ कुस्मौता गडामुखस्थित महाकाली नदीमा बेपत्ता भएका दुई किशोरीमध्ये एक जनाको शव फेला परेको छ । सशस्त्र प्रहरी बलको टोलीले शनिबार एक किशोरीको शव फे...
दृष्टिकोण दैनिक सम्बाददाता