काठमाडौं । चिनियाँ कम्युनिस्ट पार्टीले विदेश मामिलासम्बन्धी नयाँ कानुन लागु गरेको छ । अघिल्लो वर्षको डिसेम्बरमा त्यहाँको संसद राष्ट्रिय कंग्रेसमा प्रस्ताव गरी चौधौँ महाधिवेशनको स्थायी समितिको तेस्रो बैठकबाट उक्त कानुन २८ जुनमा पारित भएको हो । चीनले यसलाई १ जुलाईबाट लागू गरेको छ ।
६ भागमा रहेको उक्त नीतिलाई चीनले बाह्य मुलुकका लागि खुकुलो बनाउँदै चीनको शक्ति आर्जनमा लक्षित गरेको छ ।
पूर्वराजदूत टंक कार्की चीनले आफ्नो विदेश नीतिलाई विशेष गरी तीन तहमा बर्गीकरण गरेको बताउँछन् । ‘उसले बनाउने विदेश नीतिमा ‘पहिलो विश्वका शक्ति राष्ट्रहरू लक्षित हुन्छ । दोस्रोमा उसको सिमाना जोडिएका १४ वटा छिमेकी मुलुक र तेस्रोमा अन्य विश्वका सबै देशहरूलाई हुने गरी नीति अख्तियार गरेको हुन्छ,’ उनी भन्छन् ।
सामरिक र आर्थिक हिसाबले विश्वको उदीयमान शक्ति राष्ट्र चीन पछिल्लो समय एसिया क्षेत्रमा आफ्नो प्रभुत्व जमाउने र पश्चिमा शक्तिको बढ्दो चहलपहललाई रोक्नेमा केन्द्रित छ । हालै सार्वजनिक विदेश मामिलासम्बन्धी कानुनमा पनि उसले आफ्ना छिमेकी लगायत मुलुकका लागि खुकुलो हिसाबमा प्रस्तुत हुने र आफ्नो राष्ट्रिय हितको हकमा कडा ढंगले प्रस्तुत भएको देखिन्छ ।
म्इध्ल्ीइब्म्
ल्यत क्पष्ललथस् क्तबचक ध्जय ीयखभ त्जभष्च ीगकजलभकक
ीष्mभष्निजत ःभमष्ब
लागू भइसकेको कानुनको दफा ४ मा उल्लेख गरिएको छ, ‘जनवादी गणतन्त्र चीनले शान्तिको स्वतन्त्र विदेश नीतिको पालना गर्दछ । सार्वभौमसत्ता र क्षेत्रीय अखण्डताको लागि पारस्परिक सम्मान, आपसी गैरआक्रामकता, आन्तरिक मामिलामा आपसी गैरहस्तक्षेप, समानता र पारस्परिक हित तथा शान्तिपूर्ण सहअस्तित्वका पाँच सिद्धान्तहरूको पालना गर्दछ ।’
त्यस्तै पश्चिमा समुदायले उठाउने गरेको विकासको पथलाई पनि चीनले नयाँ ढंगले प्रस्तुत गरेको छ । विशेष गरी दक्षिण एसियाली क्षेत्रलाई ‘तेस्रो विश्वका मुलुक’का रूपमा परिभाषित गर्दै हस्तक्षेपकारी तीव्र विकासको विषयमा जोड दिइरहेका हुन्छन् ।
चीनले भने त्यसलाई हस्तक्षेप भन्दा पनि शान्तिपूर्ण विकासको मार्गबाट अघि बढाउन सघाउने भनेको छ ।
‘शान्तिपूर्ण विकासको मार्गमा अडिग रहेको छ । खुलापनको आधारभूत राष्ट्रिय नीतिको पालना गरेको छ । पारस्परिक रूपमा लाभदायक र जीत–जीतको उद्घाटन रणनीति अपनाएको छ,’ विदेशसम्बन्धी कानुनमा भनिएको छ, ‘चीन संयुक्त राष्ट्र संघको बडापत्रको उद्देश्य र सिद्धान्तहरूको पालना गर्छ । विश्व शान्ति र सुरक्षा कायम गर्छ, विश्वव्यापी साझा विकासलाई बढावा दिन्छ र नयाँ प्रकारको अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धको स्थापनालाई बढावा दिन्छ ।’
साथै, अन्तर्राष्ट्रिय विवादहरूको शान्तिपूर्ण समाधानको वकालत गर्ने भनेको छ भने अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धमा बल प्रयोग वा त्यसबाट उत्पन्न हुने खतराको विरोध गर्ने दावी गरेको छ ।
‘प्रभुत्व र शक्ति राजनीतिको विरोध, आकार, बल र धनको परवाह नगरी सबै देशको समानताको पालना गर्नका साथै सबै देशका जनताले स्वतन्त्र रूपमा रोजेको विकास मार्ग र सामाजिक प्रणालीलाई सम्मान गर्दछ,’ चीनले भनेको छ ।
पूर्व राजदूत तथा परराष्ट्र मामलाका जानकार दिनेश भट्टराई चीनले खुला विश्वलाई स्वागत गर्दै आफूलाई कसरी शक्तिशाली बनाउने भन्नेमा केन्द्रित भएको देखिएकाले राम्रा कुराको स्वागत र नबुझेका विषयमा अध्ययन गरेर चीनसँग कसरी सम्बन्ध कायम राख्ने भनेर नेपालले पनि पोजिसन क्लियर गर्नुपर्ने बताउँछन् ।
‘चीन विदेशसम्बन्धी कानुनबाट वैदेशिक व्यापार, लगानीको प्रर्वद्धन र विकास गर्ने कुरा गरेको छ । तर आफूलाई केन्द्रमा राख्ने प्रवृत्ति हुँदाहुँदै एक पक्षीयता र संरक्षणवादको विरोध गर्ने कुरा गरेको छ,’ भट्टराई भन्छन्, ‘यो हाम्रा लागि पनि स्वागतयोग्य कुरा हो । साथै, यसले खुला अन्तर्राष्ट्रिय पद्धतिलाई सहयोग गर्ने कुरा राखेको छ, तर त्यहाँ लागू गर्ने भनेको छैन । यसमा हामीले सोच्नुपर्छ ।’
कानुनको दफा २६ मा चीनले उल्लेख गरेको छ, ‘चीनले बाह्य विश्वका लागि उच्च स्तरको खुलापन, वैदेशिक व्यापारको विकास, विदेशी लगानीलाई सक्रिय रूपमा प्रवद्र्धन र कानुनी रूपमा संरक्षण, विदेशी लगानी र अन्य विदेशी आर्थिक सहयोगलाई प्रोत्साहन, संयुक्त निर्माणको उच्च गुणस्तरीय विकासलाई प्रवद्र्धनमा जोड दिएको छ । साथै, ‘बेल्ट एण्ड रोड’ र बहुपक्षीय व्यापार प्रणालीलाई कायम राख्ने, एकपक्षीयता र संरक्षणवादको विरोध गर्ने तथा खुला विश्व अर्थतन्त्रको निर्माणलाई प्रवर्द्धन गरिनेछ ।’
एक किलो १०० ग्राम अवैध लागुऔषध कोकिनसहित दुई विदेशी नागरिक पक्राउ परेका छन् । पक्राउ पर्नेहरुमा भारतीय नागरिक २३ वर्षका फहिमुद्दिन नासिमुद्दिन अन्सारी र नाइजेरियन नागरिक...
मुग्लिन–नारायणगढ सडकको सिमलतालमा लेदोसहितको पहिरोले बगाउँदा बेपत्ता भएको दुईवटा बस र त्यसमा रहेका यात्रुको अवस्था अझै थाहा हुन सकेको छैन । बिहान साढे तीन बजे पहिरोले दुईव...
मनसुन सुरु भएयता प्राकृतिक विपत्तिमा परी देशभर ७० जनाको मृत्यु भएको छ । असार २२ र २३ गते दुई दिनको अवधिमै १४ जनाले ज्यान गुमाएका छन् । गृह मन्त्रालय अन्तर्गतको राष्ट्रिय...
नेकपा एमालेले सरकारलाई दिएको समर्थन फिर्ता लिने तयारी गरेको छ । मंगलबार साँझ बसेको एमाले सचिवालय बैठकले आजसम्म पदबाट राजीनामा गर्न प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डलाई...
प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले लिम्पियाधुरा, कालापानी र लिपुलेक लगायत महाकाली पूर्वको सबै भूभाग नेपालको हो भन्ने कुरामा सरकार दृढ र स्पष्ट रहेको बताएका छन् । मंगल...
बैतडीको शिवनाथ गाउँपालिका १ कुस्मौता गडामुखस्थित महाकाली नदीमा बेपत्ता भएका दुई किशोरीमध्ये एक जनाको शव फेला परेको छ । सशस्त्र प्रहरी बलको टोलीले शनिबार एक किशोरीको शव फे...
दृष्टिकोण दैनिक सम्बाददाता