काश्मीर । पछिल्लो समय भारत सरकारको ध्यान जम्मु काश्मीरको विकासमा केन्द्रित भएको छ। काश्मीरलाई सडक सम्पर्कमा जोड्नका लागि भारत सरकारले रेल सुविधाको विकासमा ध्यान दिएको छ। पहाडी भूगोलका लागि काश्मीरको भू(भागमा यातायातको पहुँच स्थापित गर्न भारत सरकारले रेल सेवाका लागि रेल लाइन निर्माण गरेको छ।
काश्मीरमा रेल मार्गको जटिलता हिमालयको खतरनाक असहज भूगोलको कारण हो। तर उधमपुर(श्रीनगर(बारामुल्ला रेलवे लिंकको ईन्जिनियरिङ् चमत्कारले असम्भव भू(भागमा यसको मुख्य – टी(४९ सुरुङ निर्माण गर्ने असाधारण दृष्टिकोणले राष्ट्रलाई चकित पारेको छ।
विगत केही वर्षमा महामारीका कारण परियोजनामा सुस्त प्रगति देखिएको छ भने विज्ञ टोलीको साथमा आज टी(४९ सुरुङले काश्मीर रेलवे परियोजनाको बनिहाल(काजीगुण्ड खण्डमा रहेको ११।२ किलोमिटर लामो पीर पञ्जाल सुरुङलाई पार गरेको छ।
१२।७५८ किलोमिटरको लम्बाइमा टी(४९ भारतीय रेलवेको सबैभन्दा लामो सुरुङ हो, यूएसबीआरएल मेगा प्रोजेक्टको कटरा(बनिहाल खण्डको सुम्बर र अर्पिंचाला स्टेशनको बीचमा चलिरहेको छ।
यूएसबीआरएल परियोजना २७२ किलोमिटर लामो छ। जसले ७३ गाउँमा १ लाख ४७ हजार मानिसलाई जोड्ने पहुँच सडकमा निर्माण गरिएको छ। जसमध्ये २९ वटा गाउँ जोड्ने १६१ किलोमिटर सञ्चालनमा आएको छ।
टी(४९ मा सुरक्षाको लागि दुई बुरोहरू छन् – मुख्य सुरुङ र एउटा एस्केप टनेल। अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुसार, एस्केप टनेल मुख्य सुरुङसँग समानान्तर हुन्छ, उद्धार र पुनर्स्थापना कार्यको लागि प्रत्येक ३७५ मिटरमा क्रस प्यासेजहरु राखिएका छन्।
यसमा नयाँ अस्ट्रियन टनेलिङ मेथडको प्रयोग गरिएको छ, जुन शिवालिक पहाडमा ‘ड्रिल र ब्लास्ट’ प्रविधिको लागि एउटा नयाँ दृष्टिकोण हो। यसको क्रस(सेक्शन प्रोफाइललाई घोडाको नालको रूप दिन डिजाइन गरिएको छ र प्रति घण्टा सय किलोमिटरको गति समायोजन गर्न बनाइएको छ।