काठमाडौ । तिब्बतको मुस्लिम समाजको बारेमा धेरैलाई थाहा छैन। तिब्बतमा बसोबास गर्ने बुद्ध र मुस्लिम बीचको फरक मात्र धर्म हो। साथै उनीहरुको खानपान, सामाजिक आवागमन, भाषा, पहिरन उस्तै छ । भारतको धर्मशालामा तिब्बत सरकारका लागि काम गर्ने सखीना भट्टले शब्दहरू भनिरहेकी थिइन्। उनी तिब्बती मुस्लिम हुन्। चार वर्ष काम गरेपछि उनले सरकारी सेवाबाट अवकाश पाए । उनले सन्यासपछिको अनुभव सुनाए ।
नेपाल, चीन र कश्मीरका व्यापारीहरू १४ औं शताब्दीतिर तिब्बतमा बसोबास गर्न थालेका थिए। जब व्यापारीहरूले स्थानीय तिब्बती महिलाहरूसँग परिवार सुरु गर्छन्, तिनीहरू स्थायी रूपमा बस्न थाल्छन्। त्यतिबेला धेरै बौद्ध महिलाहरूले मुस्लिम व्यापारीहरूसँग विवाह गरेर इस्लाम धर्म परिवर्तन गरे। त्यहाँबाट तिब्बती मुस्लिमहरूको यात्रा सुरु भयो। तिब्बतमा बस्ने मुस्लिमहरूको संस्कृति, भाषा र पहिरन एउटै छ। तर, त्यहाँका मुस्लिमहरूबीच आपत्ति छ। तर उनीहरूलाई यो उपाधि बलद्वारा दिइएको हो। सिन्ज्याङ पछि अब चिनले तिब्बतमा रहेका मुस्लिमहरु माथी अन्कुस लगाउन शुरु गरेको छ ।
सन् १९५० मा चीनले तिब्बत कब्जा गरेपछि दलाई लामालगायत धेरैजसो यस क्षेत्रबाट भागेका थिए। त्यतिबेला धेरै मुस्लिमहरूले पनि तिब्बत छोडेर वरपरका क्षेत्रमा शरण लिएका थिए। किनभने उनीहरूलाई चिनियाँ कम्युनिष्ट सरकारले तिब्बती परम्परा र धर्महरू नष्ट गर्ने डर थियो।
हाल तिब्बतबाट पलायन भएको सबैभन्दा ठूलो मुस्लिम समुदाय भारतको अधिनस्थ कश्मीरमा बसोबास गरिरहेको छ। उनीहरु दार्जिलिङ, कालिम्पोङ र पश्चिम बंगालको हिमाली सिमानामा पनि बस्छन्। यसबाहेक तिब्बतबाट भागेका १२० मुस्लिम परिवार नेपालमा बस्दै आएका छन् ।